Sida Diinta Islaamka uga Qayb Qaadato Horumarka Qofka Noloshiisa

Diinta Islaamku waa nidaam dhameystiran oo hagaya nolosha qofka, iyada oo siinaysa xeerar iyo hanuun sugan si uu u gaaro horumar buuxa. Islaamku ma aha oo kaliya diin lagu cibaadaysto, balse waa nidaam nololeed oo haga dhinacyada kala duwan ee nolosha ruuxiga, akhlaaqda, maskaxda, dhaqaalaha, iyo bulshada. Qofka Muslimka ah ee si sax ah u fahma diintiisa wuxuu gaaraa nolol tayo leh, xasillooni, iyo guul labadaba adduunka iyo aakhiraba.

Maqaalkan, waxaan si qoto dheer u falanqeyn doonnaa sida Islaamku u hagayo horumarka shaqsiga ee dhinacyada kala duwan.

1. Horumarka Ruuxiga ah: Xasilloonida Qalbiga iyo Xiriirka Ilaahay

A. Iimaanka iyo Rajada
Diinta Islaamku waxay qofka baraysaa inuu si qoto dheer ugu xirmo Ilaahay (SWT), taasoo keenta xasillooni iyo kalsooni nolosha ah. Qofka Muslimka ah wuxuu ogyahay in wax kasta oo dhacaya ay ku jirto maslaxad, taasoo ka dhigaysa mid dulqaad badan oo aan niyad jabin.

B. Salaadda iyo Xasilloonida Nafeed.
Salaaddu waa mid ka mid ah hababka ugu waaweyn ee qofka Muslimka ah ugu xasiloobo nafsiyan. Cilmi-baarisyo badan ayaa muujiyay in salaaddu yareyso walbahaarka (stress) iyo welwelka (anxiety), taasoo qofka ka caawisa inuu noqdo mid firfircoon oo daggan.

C. Quraanka iyo Hagida Nolosha
Quraanka Kariimka ah wuxuu qofka siinayaa iftiin iyo hagid sax ah. Dad badan oo cilmi-baaris ku sameeyay Quraanka ayaa ogaaday in akhrintiisu ay si weyn u dejiso maskaxda, kor u qaaddo fikirka wanaagsan, isla markaana keento farxad iyo deganaan.

2. Horumarka Akhlaaqda: Dabeecadaha Wanaagsan iyo Guusha Nolosha

A. Daacadnimada iyo Amaanada
Diinta Islaamku waxay xoogga saartaa akhlaaqda wanaagsan, sida daacadnimada, run sheegista, iyo in qofku ilaaliyo ballamaha. Dadka daacadda ah ayaa inta badan guuleysta nolosha, maadaama ay dadku ku kalsoonaan karaan, taasoo u horseedaysa guul xirfadeed iyo mid bulsho.

B. Dulqaadka iyo Adkaysiga
Islaamku wuxuu qofka barayaa inuu adkaysto mar kasta oo uu la kulmo dhibaatooyin. Taas waxaa si cad u muujinaya aayadaha Quraanka ah ee xusaya in kuwa dulqaata ay helayaan ajar iyo guul. Dulqaadku waa mid ka mid ah sifooyinka dadka horumarka gaara.

C. Daryeelka Bulshada iyo Samafalka
Nabi Muxammad (SCW) wuxuu ahaa qof daryeela bulshada, gaar ahaan kuwa dhibaateysan. Islaamku wuxuu Muslimiinta farayaa inay caawiyaan kuwa liita, taasoo bulshada ka dhigaysa mid isku xiran oo horumarsan.

3. Horumarka Maskaxda: Cilmi Raadinta iyo Barashada Xikmadda

A. Waajibaadka Cilmi Raadinta
Islaamku wuxuu si weyn u dhiirrigeliyaa cilmi raadinta. Aayado badan oo Quraanka ah iyo xadiisyo ayaa xusaya muhiimadda cilmiga. Qofka cilmi bartaa wuxuu gaaraa horumar nololeed oo ballaaran, maadaama uu ka faa’iideysan karo cilmiga si uu noloshiisa u hagaajiyo.

B. Maskax Furan iyo Fikirka Xorta ah
Islaamku wuxuu dhiirrigeliyaa fikirka xorta ah iyo in la barto cilmiyo kala duwan. Muslimiintii hore waxay ahaayeen hormuudka cilmiga sayniska, xisaabta, iyo falsafadda, taasoo keentay in ay hormariyaan bulshada caalamka.

C. Ka Fogaanshaha Jahliga iyo Xigmad La’aan
Jahligu waa caqabad horumarka qofka hor taagan. Islaamku wuxuu ka digayaa jahli, wuxuuna qofka barayaa inuu si joogto ah u barto wax cusub, si uu u noqdo mid karti badan oo wax ka beddeli kara noloshiisa.

4. Horumarka Dhaqaalaha: Maamulidda Hantida iyo Barakada Lacagta

A. Shaqada iyo Dadaalka
Islaamku wuxuu dadka farayaa inay shaqaystaan oo ay dadaalaan, maadaama shaqadu tahay hab sharaf leh oo qofka u horseedi karta horumar dhaqaale. Shaqada adag iyo dadaalka joogtada ah waxay horseedaan barwaaqo iyo guul.

B. Xalaasha iyo Xarranta
Diinta Islaamku waxay xoogga saartaa in hantida si xalaal ah lagu helo, iyadoo laga fogaado xatooyada, ribada, iyo khiyaanada. Taas waxay qofka u horseedaysaa nolol barako leh oo aan lahayn walwal iyo murugo.

C. Sadaqada iyo Barakada Dhaqaalaha
Sadaqadu waxay leedahay barako, iyadoo la sheegay in qofka sadaqaysta uu helo dakhli badan oo barako leh. Islaamku wuxuu farayaa in qofku wax siiyo masaakiinta, taasoo horseedaysa bulsho is-kaashata oo wada horumarta.

5. Horumarka Bulshada: Xiriirka Dadka iyo Nabadda

A. Xushmad iyo Wanaag
Islaamku wuxuu farayaa in dadka la ixtiraamo, lana ilaaliyo xuquuqdooda. Qofka bulshada dhexdiisa xushmad iyo dabeecad wanaagsan kula dhaqmaa wuxuu yeeshaa sumcad wanaagsan, taasoo u sahleysa inuu horumaro.

B. Bulsho Iskaashi leh
Islaamku wuxuu dhiirrigeliyaa isku-duubnida bulshada. Marka bulshada ay is-kaashato, qof walba wuxuu helaa fursad uu ku horumaro.

C. Nabadda iyo Dembi Dhaafka
Qofka Muslimka ah waa in uu yahay qof nabad doon ah, dulqaad badan, oo iska ilaaliya dagaalka iyo muranka aan loo baahnayn. Nabadda iyo xasilloonida bulshadu waa furaha horumarka.

Gunaanad

Diinta Islaamku waa nidaam nololeed oo dhamaystiran, kaasoo qofka ka caawinaya inuu gaaro horumar ruuxi ah, akhlaaqi ah, cilmiyeed, dhaqaale, iyo bulsho. Marka qofku si dhab ah u dabaqo mabaadi’da Islaamka, wuxuu helayaa nolol tayo leh oo barako leh.

Si kastaba ha ahaatee, horumarka qofku wuxuu ku xiran yahay sida uu diinta u fahmo una dabaqo. Qofka Muslimka ah ee dadaala, barta cilmiga, shaqeeya, dadka la dhaqma si wanaagsan, salaadda ilaaliya, oo camalka suubban la yimaada, wuxuu gaaraa nolol guul ah adduunka iyo aakhiraba.

Allaah ha inaga dhigo kuwa noloshooda haga, horumarkooda sare u qaada, oo diinta si sax ah u fahma. Aamiin.